Uroczystości pogrzebowe śp. Jerzego Treli

Fundamentalne miejsce w dziejach polskiego teatru zajmą oczywiście kreacje tego wspaniałego artysty w inscenizacjach Konrada Swinarskiego: Gustawa - Konrada w "Dziadach" Adama Mickiewicza i Konrada w "Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego. W annałach historii naszej sceny pozostaną także wybitne role w spektaklach Jerzego Jarockiego, w "Fauście" Goethego, "Życie jest snem" Calderona czy "Szewcach" Witkacego. Jerzy Trela współpracował także twórczo z Jerzym Grzegorzewskim, występując w inscenizacji "Wesela" oraz "Sędziów" Wyspiańskiego. Uświetnił również swoim aktorskim kunsztem "Lunatyków" Brocha w reżyserii Krystiana Lupy - przypomniał prof. Piotr Gliński w liście odczytanym podczas uroczystości pogrzebowych aktora.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że rozkwit działalności artystycznej Jerzego Treli miała okazję obserwować zwłaszcza krakowska publiczność. Wskazał, że "teatralnym domem" aktora był Stary Teatr, lecz aktor obecny był również na scenach Teatru Ludowego i Teatru Rozmaitości.

Był współtwórcą legendarnego krakowskiego Teatru STU. Delektowaliśmy się rolami Jerzego Treli także na warszawskich scenach: Teatru Narodowego, Teatru Studio oraz Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana. Zapisał bogatą kartę w historii Teatru Telewizji, przygotowując w nim blisko 140 znakomitych ról - podkreślił wicepremier.

Szef resortu kultury wskazał, że Jerzy Trela miał w swoim dorobku również ponad 200 kreacji filmowych. Zaznaczył, że swoje doświadczenie i wiedzę przekazywał młodym adeptom sztuki aktorskiej, sprawując funkcję rektora krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Podkreślił, że wyrazem uznania dla talentu i autorytetu Jerzego Treli był szereg nagród i odznaczeń, wśród których znalazły się przede wszystkim Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Jerzy Trela był osobą otwartą, pełną mądrości i - skromności. Jerzy Bińczycki mówił o tym genialnym Artyście: "Trela to zjawisko". W moim przekonaniu był to człowiek dotknięty palcem bożym. Kultura polska poniosła prawdziwie niepowetowaną stratę. Cześć Jego pamięci! - napisał prof. Piotr Gliński.

Jerzy Trela urodził się 14 marca 1942 roku w Leńczach na południu Polski. Jego pasją w latach dziecięcych były sztuki plastyczne: rysunek i rzeźba w glinie. W 1969 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie, a następnie rozpoczął pracę aktorską, występując w teatrach lalkowych: Rozmaitości oraz Groteska. Był jednym z założycieli krakowskiego Teatru STU.

Po ukończeniu studiów swoją drogę zawodową związał z Zespołem Narodowego Starego Teatru w Krakowie, gdzie odnosił największe sukcesy. Na tej scenie widownia mogła podziwiać jego wyjątkowy talent, słuchając monologów romantycznych w mistrzowskim wykonaniu. W 1967 r. Jerzy Trela zadebiutował w filmie rolą partyzanta Romka w serialu telewizyjnym "Stawka większa niż życie" - jednym z najpopularniejszych seriali tamtych czasów. Główna rola w "Nosie" w Teatrze Rozmaitości sprawiła, że został zaproszony do krakowskiego Starego Teatru. 18 lutego 1973 r. wystąpił w "Dziadach" w roli Konrada, która zyskała status legendarnej w historii polskiego teatru.

Najważniejsze role teatralne Jerzego Treli w Starym Teatrze to: Piotr w "Żegnaj, Judaszu" Iredyńskiego (1971), Konrad w "Wyzwoleniu" Wyspiańskiego (1974), Jasza w "Wiśniowym sadzie" Czechowa (1975), Raskolnikow w "Zbrodni i karze" wg Dostojewskiego (1977), Klaudiusz w "Hamlecie" Szekspira (1981), Anatol w "Portrecie" Mrożka (1988), Ignacy (Ojciec i Król) w "Ślubie" Gombrowicza (1991), Mefistofeles w "Fauście" wg Goethego (1997). Zasłynął także z ról w Teatrze Narodowym w Warszawie: Samuel w "Sędziach" Wyspiańskiego (1999), Prospero w "Morzu i zwierciadle" wg Audena (2002) oraz w Teatrze Słowackiego w Krakowie: Lear w "Kto wyciągnie kartę wisielca, kto błazna?" wg Szekspira (2015).

Wśród swoich teatralnych mistrzów Jerzy Trela wymienia przede wszystkim Konrada Swinarskiego i Jerzego Jarockiego (zagrał w 12 spektaklach Jarockiego). W Teatrze Telewizji stworzył wybitne role m.in. w realizacjach Kazimierza Kutza. Wśród ważniejszych ról filmowych wymienić można Jagiełłę w "Kolumbach" w reż. Janusza Morgensterna (1970), Radziwiłła Czarnego w "Królowej Bonie" i "Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny", w reż. Janusza Majewskiego (1982) oraz Podkomorzego w "Panu Tadeuszu" w reż. Andrzeja Wajdy (1999). Swoje wszechstronne doświadczenie oraz wiedzę przekazywał młodym adeptom sztuki scenicznej. W latach 1984 - 1990 piastował funkcję Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie.

Za zasługi dla kultury polskiej został uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".