Mamy 4 nowe wpisy na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego zostały wpisane:

• Obchody Dnia Hutnika i tradycje hutnicze

Dzień Hutnika przypada 4 maja, a jego tradycja sięga XIX wieku. Obchodzą go obecni i byli pracownicy hut żelaza i metali nieżelaznych oraz środowisko akademickie związane z metalurgią. Hutnicy mają swój galowy mundur, pomarańczowo-czarną flagę i godło hutnicze (skrzyżowany młotek i kleszcze umieszczone w kole zębatym).

Uroczystości odbywają się zarówno w zakładach pracy, gdzie formują się kolumny marszowe, na czele których znajduje się orkiestra oraz poczty sztandarowe, jak i w lokalnych kościołach. W wielu społecznościach hutniczych centralnym punktem spotkań jest figura św. Floriana - patrona hutników. Obchody Dnia Hutnika są także istotnym wydarzeniem dla nauczycieli akademickich oraz studentów kierunków i specjalności metalurgicznych w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Politechnice Śląskiej i Politechnice Częstochowskiej.

Ważną częścią Dnia Hutnika są uroczystości o charakterze ludycznym - festyny, karczmy piwne czy babskie combry. Odbywają się one m.in. w Chorzowie, Rudzie Śląskiej, Katowicach, Ozimku, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu, Głogowie i Legnicy. Elementem kultury hutniczej są także pielgrzymki branżowe organizowane od początku lat 90. XX wieku.

• Pochód Gwarkowski w Tarnowskich Górach

To barwny korowód przemierzający ulice Tarnowskich Gór w ramach "Gwarków", czyli corocznego święta miasta organizowanego na początku września, które odbywa się zwykle w pierwszy lub drugi weekend miesiąca. Pierwsza edycja Pochodu została zainicjowana podczas "Dni Tarnogórskich Gwarków" w 1957 roku z inspiracji Antoniego Gładysza, miłośnika lokalnej historii.

Uczestnicy pochodu zakładają stroje związane z historią regionu, które nawiązują do założycieli i zasłużonych mieszkańców miasta oraz wydarzeń z przeszłości. Pochód składa się z części historycznej, która poprzedza kolumnę honorową z władzami miasta i gośćmi, części regionalnej z zespołami ludowymi i orkiestrami, młodzieży reprezentującej szkoły, innych organizacji oraz pojazdów zabytkowych, wojskowych i służb publicznych.

• Wycinanka świętokrzyska

Wycinankę tworzono głównie w miejscowościach rozlokowanych pod Górami Świętokrzyskimi, ale niekiedy określa się ją również mianem wycinanki kieleckiej. Powstała pod wpływem wycinanki rawsko-opoczyńskiej, ale widać w niej także wpływy podlaskie.

Dawne wycinanki świętokrzyskie reprezentują proste formy (kwadratowe lub koliste wycinanki i gwiazdy) zdobione ząbkami, promieniami i strzałkami. We współczesnych wycinankach świętokrzyskich, tworzonych od II. połowy XX wieku, można wyróżnić dwa główne style. Pierwszy to tradycyjne wzory z tego regionu. Drugi to wycinanki narracyjne, oparte na świętokrzyskich legendach (podania o sabatach czarownic, o św. Emeryku i jeleniu spod św. Krzyża, o Madejowym Łożu, o powstaniu gołoborza), z postaciami baby jagi i diabła.

Dawniej świętokrzyskie wycinanki były ozdobą wiejskich domów. Obecnie częściej spotyka się je w domach miejskich kolekcjonerów sztuki ludowej.

• Tradycje kulturowe regionu opoczyńskiego

Na kulturę ludową regionu opoczyńskiego miało wpływ lokalne osadnictwo, napływ ludności związany z przemysłem oraz XIX-wieczny podział dóbr dworskich. Zachowały się tam nie tylko stroje kobiece, ale również ciekawe zwyczaje, wierzenia, pieśni, obrzędy, a nawet niektóre tańce. Nadal żywa jest też gwara charakteryzująca się m.in. tzw. mazurzeniem oraz udźwięczniającą fonetyką międzywyrazową.

Dawniej istotną rolę w życiu społeczności wiejskich odgrywał strój ludowy, wykonany z własnoręcznie utkanego płótna i materiałów wełnianych. Na rozwój opoczyńskiego tkactwa ludowego, a w szczególności na rozszerzenie skali kolorystycznej w tkaninach wpłynęły farbiarnie wełny i drukarnie płócien, które po powstaniu listopadowym otwarto w Drzewicy, a później w Opocznie. Z czasem popularne stało się również tkactwo dekoracyjne.

Nieodłącznym elementem tradycji kulturowych regionu opoczyńskiego do dziś jest też haft, którym zdobiono damskie i męskie koszule. Haftem wzbogacono także poszewki, obrusy czy chusteczki. Charakterystyczny dla tego regionu jest haft krzyżykowy. Wystrój wiejskich domów stanowiła natomiast wycinanka, znana już od II połowy XIX wieku. Obecnie wycinanki wciąż są wykonywane przez artystów ludowych, stanowiąc ważny element dziedzictwa kulturowego regionu opoczyńskiego. Podobnie pająki i pisanki, które pełnią istotną rolę zarówno jako ozdoba, jak i symboliczny element tradycji wielkanocnych.

Więcej informacji na temat niematerialnego dziedzictwa kulturowego można znaleźć na stronie: niematerialne.nid.pl.

Pokaż poprzednie zdjęcia Pokaż nestępne zdjęcia