Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych

• Nowelizacja ustawy dostosowuje polskie prawo do reformy zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej, która weszła w życie 30 kwietnia 2024 roku.
• Stabilizująca reguła wydatkowa obejmie kolejne jednostki sektora finansów publicznych.
• Ustawa wprowadza zmiany w algorytmie określającym kwotę wydatków stabilizującej reguły wydatkowej, w celu uspójnienia z nowymi regułami unijnymi.
• Nowe przepisy przyczynią się do lepszego zarządzania finansami publicznymi. Zwiększą też przewidywalność i nadzór nad finansami jednostek publicznych.

Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, przedłożoną przez Ministra Finansów. W efekcie wprowadzonych zmian, stabilizująca reguła wydatkowa zostanie rozszerzona o około 90 nowych jednostek sektora finansów publicznych. Dotyczy to podmiotów, których plany finansowe są obecnie zamieszczane w formie załączników w ustawie budżetowej. Stabilizująca reguła wydatkowa (SRW) obejmie m.in. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, agencje wykonawcze, w tym Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, instytucje gospodarki budżetowej, np. Centrum Obsługi Administracji Rządowej oraz państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych.

Ponadto, SRW obejmie skarbowe papiery wartościowe, które są przekazywane nieodpłatnie jednostkom sektora instytucji rządowych i samorządowych przez jednostki i organy objęte SRW.

Nowelizacja ustawy zakłada - podobnie jak w nowych regułach UE - wyłączenie współfinansowania programów finansowanych z bezzwrotnej pomocy UE z kwoty i limitu wydatków SRW. Rozwiązanie to jest analogiczne do funkcjonującego obecnie w zakresie wydatków finansowanych ze środków z bezzwrotnej pomocy z UE.

Ustawa wprowadza również zmiany w algorytmie określającym kwotę wydatków SRW, dostosowujące algorytm do nowych reguł unijnych. Proponowane zmiany uwzględniają wnioski z przeglądu SRW przeprowadzonego we współpracy z MFW w ramach realizacji kamienia milowego A4G Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, a także wnioski pokontrolne Najwyższej Izby Kontroli w zakresie funkcjonowania SRW (link do raportu MFW poniżej).

Zmieni się także "klauzula wyjścia", pozwalająca na czasowe zaprzestanie stosowania limitu wydatków SRW w sytuacjach wyjątkowych. Projekt wprowadza samodzielny czynnik, pozwalający na aktywację klauzuli wyjścia podczas wystąpienia znacznego spowolnienia gospodarczego, umożliwiający lepsze dostosowanie wydatków do warunków pogorszonej koniunktury. Zmiany w klauzuli wyjścia uwzględniają wnioski z wspomnianego przeglądu funkcjonowania SRW, przeprowadzonego we współpracy z MFW oraz stanowi dostosowanie do reguł unijnych.

Nowe przepisy mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. Zakłada się, że nowa SRW, w tym rozszerzenie zakresu SRW będzie zastosowana po raz pierwszy do projektu ustawy budżetowej na 2025 rok.

Link do raportu MFW (strona w języku angielskim)