NWO-toekenningen voor grensverleggende fundamentele onderzoeksprojecten

Delen

17 december 2024

23 onderzoeksconsortia waarvan twee van de Vrije Universiteit Amsterdam krijgen financiering van de Open Competitie ENW-XL met de bedoeling om wetenschappelijke doorbraken te doen. Natuurkundige Iddo Heller en neurobioloog Mark Verheijen zijn de onderzoeksleiders van de twee onderzoeksprojecten.

De twee toegewezen projecten:

Iddo Heller ontvangt de financiering voor het project Gebundelde krachten voor synthetische moleculaire machines (Mede-aanvragers: prof. dr. B.L. (Ben) Feringa; dr. J. (Jocelyne) Vreede; prof. dr. J. (Jan) Lipfert; dr. C.P. (Chase) Broedersz; prof. dr. S.S. (Shirin) Faraji).
Voor alle levensvormen zijn moleculaire motortjes van onmisbaar belang voor bouwstenentransport in cellen, voor onderhoud van DNA, en voor (spier)bewegingen. Sinds kort is de mens ook zelf in staat om motortjes en machientjes te ontwerpen op de nanometerschaal en om deze aan te sturen met licht. Onderzoekers van verschillende disciplines zullen hun krachten bundelen om de ontwerpprincipes van synthetische nanomachines te ontrafelen, om gemotoriseerde nanobouwsteentjes te ontwerpen en om de eerste lichtgestuurde kunstspieren en nanotransportbanden te demonstreren. Deze ontdekkingen stellen ons in staat om nieuwe toepassingen na te streven zoals nanogeneeskunde en het ontwerp van lichtgestuurde, bewegende en zelf-helende materialen.

Mark Verheijen ontvangt de financiering voor het project SUPERGLUE: hoe houden niet-neuronale cellen onze hersenen bij elkaar? (Mede-aanvragers: dr. R. (Rogier) Min; dr. E.N.T.P. (Erik) Bakker; prof. dr. H.E. (Elga) de Vries; dr. P. (Priyanka) Rao-Ruiz; dr. N.A. (Natalia) Goriounova; dr. H.D. (Harold) MacGillavry)
Onderzoek aan informatieverwerking in de hersenen was voorheen vooral gericht op communicatie tussen neuronen. De laatste jaren blijkt echter dat een niet-neuronale cel, de astrocyt, die voorheen werden gezien als een soort steuncel van je hersenen, ook een rol speelt in geheugen en cognitie. Astrocyten doen dit door verbindingen te vormen met zowel neuronen als bloedvaten in de hersenen. Welke moleculen betrokken zijn bij deze verbindingen is grotendeels onbekend. In SUPERGLUE gebruiken de onderzoekers geavanceerde technieken om deze moleculen en cellulaire interacties in kaart te brengen en daarmee een belangrijke stap te zetten in ons begrip van informatieverwerking door de hersenen.

Onderzoekslijnen van wereldklasse
De onderzoeksconsortia delen een gemeenschappelijk en essentieel doel: het zetten van een grote stap in het nieuwsgierigheid gedreven fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. De Open Competitie ENW-XL is essentieel voor de exacte en natuurwetenschappen als enige instrument voor fundamentele samenwerking.
Met de ontvangen financiering is het aan de onderzoekers om samen grensverleggende en innovatieve onderzoekslijnen van wereldklasse te starten, versterken of uit te breiden. De waarde van fundamenteel onderzoek. 'Veel van de resultaten van fundamenteel onderzoek komen uiteindelijk terecht in de maatschappij. Je weet alleen van tevoren niet hoe en wanneer. Denk aan fundamenteel wiskundig onderzoek, veel daarvan is uiteindelijk terug te zien in de logistiek. Zonder fundamenteel onderzoek is er geen basis om op voort te borduren.'
Lees verder op de website van NWO.