'Met AI kunnen we het gedrag en welzijn van dieren beter in de gaten houden”

"Met AI kunnen we het gedrag en welzijn van dieren beter in de gaten houden"

Onderzoeker en pluimveedierenarts zetten zich in voor dierenwelzijn

Beweging van paarden analyseren, gedrag van kippen monitoren of pijn bij honden herkennen. Voorbeelden van onderzoeksprojecten die dierenwelzijn willen verbeteren met kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (AI). Deze projecten komen samen in het AI Animal & Welfare Lab, een van de elf AI-labs van de Universiteit Utrecht. We spreken Mona Giersberg, onderzoeker bij de faculteit Diergeneeskunde en coördinator van het AI-lab, en Willem Dekkers, pluimveedierenarts bij Royal GD in Deventer. "Ons ultieme doel is samen toekomstbestendige AI-systemen ontwikkelen die recht doen aan dierenwelzijn."

Onderzoeker Mona Giersberg en pluimveedierenarts Willem Dekkers bestuderen het dierenwelzijn van kippen door middel van AI.

"We gebruiken een soort QR-code op de kip, zodat AI dieren individueel kan herkennen op camerabeelden uit de stal," vertelt coördinator Mona Giersberg enthousiast als ze de beelden laat zien aan pluimveedierenarts Willem Dekkers, sinds kort samenwerkingspartner van het AI-lab. Giersberg staat open voor meer nieuwe samenwerkingen, zowel binnen als buiten de universiteit. "Voorwaarde is wel dat het iets toevoegt aan dierenwelzijn. Het dier moet centraal staan."

Hoe kan AI bijdragen aan dierenwelzijn?

"Met AI kunnen we het gedrag van dieren analyseren", zegt Giersberg. "We gebruiken gedrag als graadmeter voor welzijn. Als AI afwijkingen in gedrag constateert, kan dat een teken zijn dat er iets niet goed gaat. Dan moeten we bijvoorbeeld de huisvesting van de dieren aanpassen. AI is dus een soort signaleringssysteem, op basis waarvan we dingen kunnen veranderen die dierenwelzijn verbeteren. We weten bijvoorbeeld dat stofbaden belangrijk zijn voor het welzijn van kippen. Als stro te nat is, zal AI registreren dat kippen weinig stofbaden nemen. De veehouder kan dan ingrijpen en het stro verversen."

Passen we AI hiervoor al toe in de praktijk?

"We zijn bezig met een pilot waarin we met een camerasysteem gedrag van vleeskuikens monitoren in verschillende staltypen op vier bedrijven", vertelt Dekkers. "Door met AI het gedrag van verschillende kippenrassen te analyseren, ontdekken we wat de verschillen zijn en welke behoeftes ieder ras heeft. Ook weet je na een tijdje wat normaal is en zou je afwijkingen kunnen vaststellen door gezondheids- of welzijnsproblemen."

De onderzoekers volgen de individuele kippen door middel van deze 'QR-codes' op hun rug en AI op camerabeelden.

Welke meerwaarde heeft AI voor dierenartsen of veehouders?

Giersberg: "AI vergroot en verfijnt het waarnemingsvermogen van mensen. Een veehouder kan onmogelijk alle dieren 24 uur per dag in de gaten houden. Met een camerasysteem en AI kan dat wel. Ook zijn er bepaalde tekenen en gedragingen die mensen niet zien, maar die AI wel herkent. Zo kunnen we het gedrag van dieren en hun welzijn beter in de gaten houden."

Ook Dekkers denkt dat er zeker kansen liggen voor AI in de veehouderij. "Het kan veehouders ontlasten door taken over te nemen en hen te waarschuwen bij afwijkingen in gedrag van dieren. Een goede veehouder ziet afwijkingen waarschijnlijk sneller dan AI, maar is niet 24 uur per dag in de stal aanwezig."

Wat is het doel van het AI & Animal Welfare Lab?

"We willen universitaire partners, maatschappelijke partners en bedrijven samenbrengen", antwoordt Giersberg. "Zo werken we binnen de universiteit met collega's van informatica. Wij kunnen veel leren van hun technische expertise over bijvoorbeeld algoritmes, terwijl zij baat hebben bij onze kennis over diergedrag. En we kijken ook verder. Bijvoorbeeld naar R&D-afdelingen van bedrijven om samen nieuwe technologieën te ontwikkelen. Door kennis en ervaring onderling uit te wisselen, komen we verder met AI voor dierenwelzijn. Bovendien leggen we met deze samenwerkingen de basis voor toekomstig onderzoek." Dekkers vult aan: "Het is belangrijk om externe partners te betrekken bij je onderzoek. Als je diereigenaren bijvoorbeeld niet meeneemt, dan ontwikkel je AI-systemen voor niets."

Welke belangen heeft de praktijk bij samenwerking met het AI-lab?

"De samenwerking met de universiteit is waardevol", vindt Dekkers. "Een mooi voorbeeld is de gedragssensor die we hebben ontwikkeld. De sensor geeft ons interessante gegevens, maar de vertaalslag naar dierenwelzijn is ingewikkeld. Hiervoor kunnen we de expertise van wetenschappers goed gebruiken. Ook bij ontwikkeling van de technologie zelf, is samenwerking nuttig. Zo kunnen we samen met een externe partner testen of de sensor doet wat hij moet doen binnen een wetenschappelijk project. Dat vergroot de betrouwbaarheid."

Hoe ga je verantwoord om met AI?

"We moeten realistisch en zorgvuldig blijven", stelt Giersberg. "AI-toepassingen worden soms snel naar buiten gebracht, bijvoorbeeld in de vorm van eenvoudige apps. Het kan gevaarlijk zijn als we daar te snel conclusies aan verbinden. We moeten niet alleen de systemen vertrouwen, maar ook de omstandigheden meenemen; je kunt niet afgaan op slechts één aspect. Bovendien moet bij het AI-Lab het belang van het dier vooropstaan. Ons ultieme doel is om, samen met belanghebbenden, toekomstbestendige AI-systemen te ontwikkelen die recht doen aan dierenwelzijn."

Dit is een verhaal uit:

Vetscience nr. 18