VUB onderzoekers ontwikkelen veiligheidsmechanisme voor stamceltherapie

Een onderzoeksteam onder leiding van Professor Claudia Spits, verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), zet belangrijke stappen in het begrijpen en verbeteren van stamceltherapieën. Stamcellen hebben het potentieel om beschadigde weefsels te herstellen door hun vermogen om te differentiëren in verschillende celtypes. Hoewel het enthousiasme groot is, blijft de ontwikkeling van veilige en effectieve stamcelbehandelingen uitdagend.

"Stamcellen zijn magische cellen, in staat om zich te ontwikkelen tot verschillende celtypes in het lichaam. Pluripotente stamcellen, zoals embryonale stamcellen, kunnen in vitro worden gekweekt en vrijwel elk celtype vormen, wat ze uiterst waardevol maakt voor regeneratieve geneeskunde," legt Professor Spits uit.

Het onderzoek van haar team richt zich op de genetische stabiliteit van deze cellen. Een zorgwekkend aspect is dat stamcellen tijdens langdurige kweek genetische afwijkingen kunnen ontwikkelen, wat kan leiden tot tumoren na transplantatie.

"Een bekende casus in China, waar een patiënt een tumor ontwikkelde na een stamceltransplantatie, benadrukt de noodzaak van grondige genetische controle voorafgaand aan stamceltherapieën," aldus Spits.

In het onderzoek combineerde het team van Prof. Spits analyses van karyotypes (grote afwijkingen op het chromosoom) en puntmutaties (afwijkingen op een enkele letter in de genetische code) die vaak geassocieerd zijn met kanker. De bevindingen tonen aan dat oncogene mutaties vaak samengaan met grotere genetische afwijkingen als gevolg van natuurlijke selectie tijdens het kweekproces. Het goede nieuws is dat, door nauwkeurige controle op grote chromosomale afwijkingen, het risico op schadelijke mutaties dus aanzienlijk kan worden verminderd.

"We gebruiken deze bevindingen om richtlijnen op te stellen die bijdragen aan de veiligheid van stamceltherapieën," benadrukt Spits.

Samen met internationale collega's werkt ze aan protocollen voor de productie van klinisch bruikbare stamcellen, met als doel de risico's op complicaties, zoals tumoren, te minimaliseren. Het werk van de onderzoeksgroep van Professor Spits is van cruciaal belang in het garanderen van de veiligheid en effectiviteit van toekomstige stamcelbehandelingen. Ze draagt actief bij aan de International Society for Stem Cell Research (ISSCR) om richtlijnen te ontwikkelen die zowel onderzoekers als klinische vertalingen ondersteunen.