Izvještaj o izvršenju budžeta Crne Gore za januar - maj 2024. godine

Prihodi budžeta za pet mjeseci 2024. godine iznosili su 1.089,4 mil. € ili 15,5% procijenjenog BDP-a (7.034,0 mil. €), što je u odnosu na isti period prethodne godine veće za 105,4 mil. € ili 10,7%. U poređenju sa planom za period januar-maj, prihodi budžeta veći su za 77,6 mil. € ili 7,7%. Izuzimajući prihode jednokratnog karaktera, prihodi budžeta za pet mjeseci 2024. godine u odnosu na posmatrani period 2023. godine veći su za 174,5 mil. € ili 19,2%.

U periodu januar-maj, najznačajniji rast bilježe sljedeće kategorije:

porez na dobit pravnih lica koji je ostvaren u iznosu od 185,7 mil. €, što je 49,6 mil. € ili 36,4% veće u odnosu na plan i 58,8 mil. € ili 46,3% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine;

porez na dohodak fizičkih lica koji je ostvaren u iznosu od 32,1 mil. € što je 7,5 mil. € ili 30,5% veće u odnosu na plan i 11,9 mil. € ili 58,7% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine;

doprinosi koji su ostvareni u iznosu od 217,4 mil. € što je 14,2 mil. € ili 7% veće u odnosu na plan i 24,0 mil. € ili 12,4% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine.

Prihodi od akciza u navedenom periodu iznosili su 125,6 mil. €, što je u odnosu na plan za period januar-maj veće za 3,0 mil. € ili 2,5%, dok su za 17,3 mil. € ili 16% veće u odnosu na isti period 2023. godine. Najveći doprinos rastu akciza za pet mjeseci 2024. godine zabilježen je kod:

- akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu od 67,7 mil. €, što je za 8,7 mil. € ili 14,6% veće u odnosu na isti period prethodne godine;

- akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu od 40,5 mil. €, što je za 5,7 mil. € ili 16,3% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Na drugoj strani, neznatno odstupanje u odnosu na plan zabilježeno je kod kategorije prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost koji su za pet mjeseci naplaćeni u ukupnom iznosu od 435,1 mil. € što je za 46,6 mil. € ili 12% veće u odnosu na isti period prethodne godine, dok je u poređenju sa planom za period januar-maj ova kategorija prihoda manja za 1,9 mil. € ili 0,4%. Na naplatu prihoda od Poreza na dodatu vrijednost u neto iznosu uticala je dinamika povraćaja PDV-a koja je od početka godine ubrzana od strane Poreske uprave.

Važno je naglasiti razloge odstupanja prihoda budžeta od PDV-a, jer je neophodno uzeti u obzir akumulirani broj zahtjeva privrede za povraćaj PDV-a. Naime, Poreska uprava je od januara mjeseca intenzivirala aktivnosti na kontroli i obradi ovih zahtjeva i ubrzala dinamiku povraćaja od početka 2024. godine i navedeno u značajnoj mjeri utiče na stimulisanje poslovnog ambijenta i ukidanje biznis barijera u privredi. U tom kontekstu, za period januar-maj povraćaj PDV-a bio je veći za oko 45% u odnosu na posmatrani period 2023. godine. Samo u maju mjesecu povraćaj PDV-a je bio veći za oko 79%, u odnosu na isti mjesec 2023. godine.

Pored navedenog, ostali prihodi bilježe rast u odnosu na plan za 2,8 mil. € ili 10,4% a dominantno kao rezultat: izvršenih uplata CBCG za dobit iz 2022. i 2023. godine u iznosu od ukupno 9,1 mil. €, povraćaja sredstava po osnovu projekta podrške za COVID 19 u iznosu od 3,0 mil. €, kao i po osnovu Programa ekonomskog državljanstva, u iznosu od 3,1 mil. €. Navedena kategorija prihoda budžeta manja je u odnosu na isti period prethodne godine za 19,8 mil. € ili 39,6%, prvenstveno usljed značajnog iznosa jednokratnih prihoda u prvih pet mjeseci 2023. godine.

Prihodi budžeta u maju mjesecu 2024. godine iznosili su 193,3 mil. € i veći su za 6,6 mil. € ili 3,5% u odnosu na isti mjesec 2023. godine. Majski prihodi su ostvareni u iznosu nižem od plana za maj mjesec, u iznosu od 9,1 mil. € ili 4,5%.

Izdaci budžeta za period januar - maj ove godine iznosili su 1.056,4 mil. € ili 15,0% procijenjenog BDP-a i manji su za 96,9 mil. € ili 8,4% u odnosu na planirane. U odnosu na isti period prethodne godine, izdaci su veći 183.3 mil €, ili 20.7% i najveće odstupanje je kod izdvajanja za isplatu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja dominantno zbog povećanja minimalne penzije, transfera institucijama i značajnije kod institucija javnog zdravlja, kao i rasta izdvajanja za bruto zarade (usvajanje granskih kolektivnih ugovora kojima su povećane zarade zaposlenih u javnom sektoru u 2023. godini).

Tekući izdaci u tekućem budžetu u posmatranom periodu ostvareni su u iznosu od 425 mil. €, što je za 77.4 mil € ili 43% manje od plana i niže ostvarenje zabilježeno je kod svih tekućih izdataka, naročito kod rashoda za materijal za 6.4 mil € (dominantno kod Ministarstva odbrane, Ministarstva unutrašnjih poslova i Ministarstva prosvjete usljed sporije dinamike pristizanja obaveza od projektovanih), rashoda za tekuće održavanje 5.5 mil € (od čega dominantno kod Uprave za saobraćaj shodno dinamici koja je usklađena sa dinamikom realizacije redovnog održavanja regionalnih i magistralnih puteva), kao i ostalih izdataka 10.9 mil € (od čega dominantno na pozicijama izrade i održavanja softvera koje se očekuje da će biti intezivirano u narednom periodu, kao i niže realizacije ugovora o djelu u odnosu na plan)

Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru iznosili su 143,5 mil. € i manji su za 23,7 mil. € ili 14,2% u odnosu na planirane, a niže ostvarenje je evidentirano na poziciji ostalih transfera institucijama kod Ministarstva prosvjete dominantno na aktivnosti namijenjenoj finansiranju aktivnosti Fonda za inovacije, shodno dinamici aktivnosti Fonda za inovacije i kod Ministarstva kulture, kao i na transferima nevladinim organizacijama koje je usklađeno sa dinamikom realizacije i sprovođenja konkursa i finansiranja programa koji se realizuju u saradnji sa nevladinim organizacijama, kao i na drugim pozicijama.

Kapitalni budžet, koji uključuje budžetske pozicije kapitalnih izdataka, kao i pojedine pozicije u okviru rashoda za usluge i druge pozicije, realizovan je u iznosu od 50 mil €, što predstavlja 90% plana kapitalnog budžeta za ovaj period.

Posmatrajući maj mjesec, izdaci iznose 214,8 mil. € i manji su za 27.1 mil € ili 11.2% od plana, a veći za 24.9 mil € ili 13.1% u odnosu na maj prošle godine.

U maju mjesecu izdaci za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca iznosili su 59,8 mil. € što je za 3,2 mil € više od plana, usljed većeg izvršenja poreskih obaveza na zarade koje su evidentirane u maju a za sličan iznos niže ostvareno i evidentirano u prethodnom mjesecu. Takođe, izdaci za kamate niži su u maju za 6.6 mil € dok su u prethodnom mjesecu ovi izdaci realizovani u većem iznosu a za 5.1 mil € usljed nešto brže dinamike otplate duga i pripadajućih kamata od inijalno planirane. Dodatno, u maju mjesecu evidentirano je niže izvršenje na budžetskoj poziciji Transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru za 13.1 mil €, i to najvećim dijelom kod Fonda zdravstva za oko 4.8 mil € niže od plana, usljed nižeg izvršenja za potrebe snabdijevanja ljekovima i medicinskim sredstvima, i kod Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija 4.1 mil € niže od plana najvećim dijelom usljed neizvršavanja sredstva namjenjenih Fondu za inovacije a koje su usklađene sa dinamikom konkursa i aktivnostima Fonda.

Uzimajući u obzir ostvarene prihode i rashode u posmatranom periodu, ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 33,1 mil. €, odnosno na nivou od 0,5% procijenjenog BDP-a, što je u poređenju sa planom, koji predviđa ostvarenje deficita od 141 mil €, za 174.2 mil € bolji rezutat od plana za posmatrani period. U maju mjesecu ostvaren je deficit budžeta u iznosu od 21.6 mil €, što je niže ostvaren deficit od plana 18 mil €.

Dokumenta

Tagovi