Waarschuwingssystemen essentieel voor bescherming tegen overstroming en droogte

Delen

17 oktober 2024

Door klimaatverandering is er vaker extreem weer. Volgens klimaatwetenschapper Tim Busker kunnen weersvoorspellingen de maatschappij beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. 'We moeten nu investeren om ons te beschermen tegen de weersextremen die gaan komen, en we zien dat waarschuwingssystemen daarin een cruciale rol spelen.'

Buskers onderzoek laat zien dat weersvoorspellingen voor extreme regenval in Europa accuraat genoeg zijn om de schade van overstromingen aanzienlijk te beperken. De onderzoeker heeft de regenvalvoorspellingen onderzocht die zijn afgegeven voorafgaand aan de watersnood in Limburg, West-Duitsland en België in 2021. 'We zien dat de waarschuwingsindicatoren twee dagen van tevoren al naar de Ahr-vallei wezen, waar helaas meer dan honderd slachtoffers vielen'.

Wanneer geef je een waarschuwing af?
Er is al veel onderzoek gedaan naar het beter voorspellen van dit extreme weer. Maar wanneer geef je een waarschuwing af, zoals code rood? En neem je van tevoren maatregelen, terwijl dat ook veel geld kan kosten? 'We moeten beter kunnen inschatten in welke situaties weersextremen grote maatschappelijke gevolgen kunnen hebben,' zegt Busker. 'Op basis hiervan moeten we zorgvuldig overwegen of en wanneer we actie moeten ondernemen.'

Mensen moeten wel kunnen vertrouwen op zulke waarschuwingen: teveel valse alarmen tasten de geloofwaardigheid van de voorspellingen aan. Dit leidt ertoe dat we terughoudend worden om actie te ondernemen.

Buskers onderzoek laat zien dat regenvalvoorspellingen een aantal dagen van tevoren effectieve acties in gang kunnen zetten, zoals het tijdelijk ophogen van de dijk, het beschermen van een huis met vloedschotten, of zelfs evacuatie. Maar voorspellingen langer dan vier dagen vooruit zijn in grote delen van Europa niet meer nauwkeurig genoeg om er iets mee te doen. Echt kostbare acties moeten pas een tot twee dagen van tevoren worden genomen.

Voorspellingen doen met AI
Ook droogte kan grote gevolgen hebben. Droogte kunnen we vaak beter en eerder voorspellen dan overstromingen. In Oost-Afrika onderzochten Busker en zijn collega's hoe waarschuwingssystemen schadelijke gevolgen van droogte kunnen beperken, zoals hongersnood en watertekorten. 'Vaak kunnen we weken tot maanden van tevoren een droogte zien aankomen. Op basis daarvan kunnen beschermingsmaatregelen worden getroffen,' zegt Busker.

Sommige gevolgen van droogte zijn lastiger te voorspellen, zoals het ontstaan van een hongersnood. Daarvoor hebben de onderzoekers een model ontwikkeld op basis van Artificiële Intelligentie (AI), dat in staat is om hongersnoden te voorspellen in Kenia, Somalië en Ethiopië. 'Machine learning is enorm krachtig, maar heeft één grote vereiste: er moet genoeg data beschikbaar zijn, van zowel normale als extreme omstandigheden, om het model te 'trainen'. We zien dat juist de grootste hongersnoden, die niet vaak voorkomen, daardoor moeilijker te voorspellen zijn.'

Nieuwe waarschuwingssystemen
Wereldwijd wordt er op dit moment geïnvesteerd in nieuwe waarschuwingssystemen. De VN heeft het Early Warnings for All-initiatief gelanceerd, met als doet dat iedereen op aarde in 2027 toegang heeft tot een waarschuwingssysteem. Het KNMI ontwikkelt een apart centrum voor weerswaarschuwingen: het Early Warning Centre. 'Het is belangrijk dat de nieuwste onderzoeksinzichten geïntegreerd worden in al deze initiatieven, om het potentieel van de waarschuwingssystemen optimaal te benutten.'

Busker verdedigt zijn proefschrift op 7 november.